Wednesday 29 November 2017

කැනඩාවේ අත්දැකීම් (16) ගසකින් ගෙඩියක් කඩා ගැනීමේ කලාව




කැනඩාවේ අත්දැකීම් (16) ගසකින් ගෙඩියක් කඩා ගැනීමේ කලාව
1.    අවුරුදු 3 හා 6 වයසැති දරුවන් පස් දෙනකුගේ නිර්මාණ නිරීක්ෂණය කරන්න (1-23 වන රූප). කටු ගෑමෙන් ද අනතුරු ව තිත්වලින් දඇරඹෙන චිත්‍ර ඇදීමේ රටාව මිනිස් මුහුණක් (1-15 වන රූප) සහ මාඵවකු (16-19 වන රූප) සහ දේදුන්නක් (20-23 වන රූප) ඇදීම දක්වා සංවර්ධනය වී ඇති අයුරු බලන්න.  මේ චිත්‍රමාලාව පාදක ව චිත්‍ර ඇදීමට සම්බන්ධ ව හැඩය, වර්ණ ගැන්වීම සහ සංකල්ප සංවර්ධනය වන අයුරු පිළිබද ව ද සිතා බලන්න. මේ කුමන රටක ළමයින් පස් දෙනකුගේ නිර්මාණ ද? ඔබ සිතනු ඇති කැනඩාවේ ළමයින්ගේ නිර්මාණ ලෙස.  නැත. කැනඩාවේ ළමයින් තිදෙනකුගේ මෙන් ම ශ්‍රී ලංකාවේ ළමයින් දෙදෙනකුගේ ද චිත්‍ර මෙහි මිශ්‍රිත ව ඉදිරිපත් කර ඇත. මේ චිත්‍රවලින් මා පෙන්වන්නට යනුයේ ළමයාගේ නිර්මාණාත්මකභාවය සහ එහි සංවර්ධනය සෑම රටකට ම පොදු ලක්ෂණ සහිත බව ය.
2.    මෙහි දී මට මතක් වනුයේ දේශනයක දී ආචාර්ය සුසන්ත ගුණතිලක කී අදහසකි. ශ්‍රි ලංකාවේ මිනිසතු ගසකින් ගෙඩියක් කඩන්නට ගසකට ගලක් ගසන ක්‍රමය, ඇමරිකාවේ මිනිසකු ගසකින් ගෙඩියක් කඩන්නට ගලක් ගසන ක්‍රමයට ම සමාන ය. එහෙත් මේ දෙදෙනා එකිනෙකාගෙන් මේ කාර්යය අනුකරණය කර ඉගෙන ගෙන නැත. මිනිසාට උපතින් උරුම වූ දෙයෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, එකිනෙකා අතින් මේ කාර්යය සිදු වනුයේ ස්වභාවික ව ම ය. තවත් අතකින්, නව නිර්මාණයක්, ලෝකයේ දෙතැනක, නිර්මාණකරුවන් එකිනෙකා කවුරුන් දැයි නො දැන, එකිනෙකාට ස්වායත්ත ව බිහි වන්නට ද පුඵවන. උපුටා දක්වා ඇති ළමයින්ගේ චිත්‍ර නිර්මාණ දෙස ද බැලිය යුත්තේ මේ පදනමිනි.
3.    සැම ළමයාට ම පොදු ව හිමි නිර්මාණාත්මකභාවය, දිගට ම පවත්වා ගෙන යාමටත් සංවර්ධනය කිරීමටත්  උචිත ලෙස පාසල හැඩ ගැසී ඇති ද යනු නම්, ඒ ඒ රට අනුව වෙනස් වන්නට පුඵවන. මෙහි දී මට මතක් වනුයේ, ජාතික අධ්‍යාපන ආයතනයේ පළමු පර්යේෂණ අධ්‍යක්ෂ ලෙස සේවය කළ (1987 සිට) ආචාර්ය ජී බී. ගුණවර්ධන පැවසු අදහසකි.  විදෙස් රටක වියතකුගේ අදහසක් උපුටමින් ඔහු පැවසුවේ මෙසේ ය. " දඩයක්කරුවකුගේ විදුලි පන්දම් එළිය ඇස් දෙකට වැදුණු විට, කැලේ නිදහසේ සිටින මුවෙක් අන්දමන්ද වෙයි. මේ අන්දමන්ද ස්වභාවය පදනම් කර ගෙන,  දඩයක්කරුවා මුවාට ඉලක්කයට වෙඩි තබයි. කුඩා ළමයාට පාසල මුලින් ම පෙනෙනුයේ ද ඇස් නිලංකාර කරවන විදුලි පන්දම් එළියක් සේ ය. අධ්‍යාපනඥයන්ගේ යුතුකම, දඩයක්කරුවන් නො වී ළමා ඇසට ප්‍රිය වූ ආලෝකයක් පාසලින් ලබා දීමට  පියවර ගැනීම ය."  අපි අධ්‍යාපනඥයන් වෙමු ද? දඩයක්කරුවන් වෙමු ද?
4.    ආචාර්ය ජී බී. ගුණවර්ධන ජාතික අධ්‍යාපන ආයතනයේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් ලෙස සේවය කරද්දී එතුමාගේ සිතිවිල්ලක් අනුව උපත ලැබ,  ඔහුගේ  උපදෙස් පරිදි  ක්‍රියාත්මක කළ,  ශ්‍රී ලාංකික ළමයා අවබෝධ කර ගැනීම පිළිබද අන්වායාම අධ්‍යයනයේ පරමාර්ථය වූයේ, ප්‍රාථමික පාසල් අවධියේ ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවන්ගේ සංවර්ධන රටා විවිධ පැතිවලින් අධ්‍යයනය කර හදුනා ගැනීමයි (Longitudinal study) (2002-2006). එහි දී  අවධාරණයට ලක් වූ විෂය ක්ෂේත්‍රයක් වූයේ චිත්‍ර කලාවයි. ජාතික අධ්‍යාපන ආයතනයේ www.nie.lk වෙබ් අඩවියෙන් බාගත කර ගත්, ප්‍රාථමික පාසල් ශිෂ්‍යශිෂ්‍යාවන්ගේ චිත්‍ර සංකල්ප සාධන රටා පිළිබද විද්‍යුත් සමර්පකය  (Power point presentation) හදාරන්න (24-34 වන රූප). 1  වන ශ්‍රෙණියේ සිට 5 වන ශ්‍රේණිය දක්වා ගමන් කරන විට චිත්‍රවල හැඩය, වර්ණය සහ සංකල්ප 1-2-3 ශ්‍රේණිවල දී ක්‍රමානුකූල ව සංවර්ධනය වුවත්, අනතුරු ව, 4-5 ශ්‍රේණි දෙකේ දී සංවර්ධනය, අඛණ්ඩ නො වන බව ඔබට පැහැදිලි වනු ඇත. මෙයින් පැහැදිලි වනුයේ පාසල ක්‍රමානුකූල ව ශ්‍රී ලංකික ළමයාගේ චිත්‍ර කලාවේ නිපුණතා නගා සිටුවන්නට අසමත් ව ඇති බව ද? එනිසා ටිකින් ටික දඩයක්කාර භූමිකාවට පිවිස ඇති බව ද? 

Sunday 26 November 2017

කැනඩාවේ අත්දැකීම් (15) පවුලේ ස්ටීම් අභියෝගය (Family STEAM Challenge), සමාජයේ ජීවත් වීමේ අභියෝගයට ද මග කියා දෙ


කැනඩාවේ අත්දැකීම් (15) පවුලේ ස්ටීම් අභියෝගය (Family STEAM Challenge), සමාජයේ ජීවත් වීමේ අභියෝගයට ද මග කියා දෙයි
පළමු වන ශ්‍රේණියේ සිසුසිසුවියනටත් ඔවුන්ගේ පවුලේ සාමාජිකයන්ටත් මාසික ව (සමහර විට මාස දෙකකට වරක්), පන්ති භාර ගුරුතුමා විසින් අභියෝගයක් එවනු ලැබේ. අභියෝගයේ නම STEAM ය. STEAM යන පදයේ එක් එක් අකුරින් ඇගවෙනුයේ Science විද්‍යාව, Technology තාක්ෂණය, Engineering ඉංජිනේරු විද්‍යාව, Art කලාව සහ Math ගණිතයයි.  නොවැම්බර්-දෙසැම්බර් මාසවල අභියෝගයට අදාළ පත්‍රිකාවෙහි මුල් පිට සහ පසු පිට 1-2 වන රූපවල වේ. එයට මවිසින් කළ දළ සිංහල පරිවර්තනය කියවමු.  පරිවර්තනයේ තැන් තැන්වලට මවිසින් අංක යොදනු ලැබුවේ, මවිසින් පසු ව කියනු ලබන අදහස්වලට උදව්වක් වසයෙනි. 
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
පවුලේ ස්ටීම් අභියෝගය (Family  STEAM Challenge) යනු (1) පවුලේ සැමට සම්බන්ධ විය හැකි ඉගෙනුම් අවස්ථාවකි.  (2-3) පවුලේ සියලු දෙන එක් ව මේ කාර්යය කිරීමෙන් ඔබේ දරුවාගේ වාග්මාලාව (Vocabulary) ගොඩ නගා ගැනීමට ද (4) සහයෝගි කුසලතා (Co-operative skills)  සංවර්ධනය කර ගැනීමට ද හැකි වේ.

(5) ඔබේ ළමයාට ඔහුගේ ඉගෙනුම් ක්‍රියාවලිය දිගට ම, කටු සටහන්වලින්, චිත්‍රවලින්,  වීඩියෝවලින් සහ/හෝ  වෙනත් නිර්මාණාත්මක මාදිලිවලින් ලේඛනගත කිරීමට ධෛර්යමත් කරන්න. (6) එසේ ගන්නා වීඩියො සහ ඡායාරූප, යූඑස්බී (USB) එකකින් එවු විට පන්තිය සමග හුවමාරු කර ගත හැකි ය. එසේ එවන යුඑස්බී එකේ කරුණාකර දරුවාගේ නම සදහන් ලේබලයක් අලවන්න.

ස්ටීම් ඉගෙනුම් පරමාර්ථය: අප ඉංජිනේරු ක්‍රියාවලිය ගැන අවබෝධයක් උත්පාදනය කිරීමට ආරම්භ කරනු ලැබේ. (7) ඒ අනුව - ශිෂ්‍යයන් ගැටලුවක් අවබෝධ කර ගනිති. - නැත හොත් සැලසුමට ඇති අභියෝගයක් හදුනා ගනී-විසදුමක් සංවර්ධනය කරයි.

ගණිතය ඉගෙනුම් පරමාර්ථය:  (8) අසම්මත ඒකකවල දිග මැනීමට අපි ඉගෙන ගනිමු.

නොවැම්බර්/දෙසැම්බර් අභියෝගය:
(9) ඔබේ නිවස හෝ ගරාජය අවටින් සොයා ගත හැකි ප්‍රතිචක්‍රියකරණ ද්‍රව්‍යවලින් කුඩා රොබෝවක් නිර්මාණය කරන්න

නිර්මාණයේ සාර්ථක බවට නිර්ණායක:  ප්‍රතිචක්‍රියකරණ ද්‍රව්‍ය අවම ලෙස 50%ක් විය යුතු ය.
-කුඩා වූ සීනිබෝල-ටොපී වැනි පෙට්ටිවලින් කරන නිර්මාණ ඉතා හොදයි
දම්වැල් පුරුක් 10කට වැඩි නොවිය යුතු ය (30 cm පමණ)
අත්වල එකතුවේ දිග ද දම්වැල් පුරුක් 10කි.
එක බැටරියකින් ක්‍රියාත්මක වන අංගයක් ද ඇතුළත් කරන්න.
-උදා- ලේෂර් ඇස්, දැල්වෙන සිරස්පටියක්, හඩ පෙට්ටියක්

මේ කොලයේ පසුපස, සැලැස්මක් සැදීමට භාවිත කරන්න
රොබෝ ගේ නම
භාවිත කළ ද්‍රව්‍ය
දළ සැලැස්ම
රොබොවේ නිර්මාණාත්මක ගුණාංග ගැන ශිෂ්‍යයා ලියු  වාක්‍ය 2-4ක්

පවුලේ ස්ටීම් අභියෝග මසක් දික් වූ පැවරුම් ය. මේ අයුරින් දිගු කලක් දෙනුයේ පවුලකට සැලැස්මක දළ පිටපත සැදීමට, ද්‍රව්‍ය එකතු කිරීමට, සහ නිර්මාණය කිරීමට ය. (10) ඔබට කිසියම් ම හෝ ද්‍රව්‍යයක් අවශ්‍ය නම් ගුරුවරයා ඇමතිමට පසුබට නොවන්න.
*කරුණාකර රොබෝව සමග චේන් ලින්ක් එක නැවත එවන්න
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
පාසලින් එවූ පත්‍රිකාවේ තිබූ විස්තරය කියවන විට, පහත සදහන් අංක යටතේ වූ අදහස් ඔබට මතු වූයේ දැයි බලන්න. සිංහල පරිවර්තනයේ මා යොදා ඇති අංක හා සබැදි කරුණු අනුව, මට ඇති වූ අදහස් මෙසේ ඒ අංක අනුව ම පෙළ ගස්වා ඇත.
      1.       දරුවාගේ ඉගෙනුමට පවුලේ සාමාජිකයන් ධනාත්මක ව සම්බන්ධ කිරීමට ක්‍රියාකාරකමක් පාදක ව ගත් උත්සාහයකි
      2.       පවුල් සාමාජිකයන් අතර අදහස් හුවමාරුවටත් කතා බහටත් මග පෙන්වන වෑයමකි.
      3.       දරුවාගේ වචන කෝෂය පවුලේ කතාබහින් වැඩි කිරීමේ ලා වන මැදිහත් වීමකි.
      4.       සමාජයේ ජීවත් වීමට අවශ්‍ය සහයෝගය හුරු පුරුදු කරන්නට, පවුල් සාමාජිකයන් ද ඈදා ගෙන ගත් වෑයමකි
      5.       කරන දේ ලේඛනගත කිරීමට සහ වාර්තා කිරීමට ළමයාට හුරු කරවන ප්‍රයත්නයකි.
      6.       ශිෂ්‍යයකුගේ නිමැවුමක් අන් ශිෂ්‍යයන්ට ද හුවමාරු කර ගන්නට ඉඩ දී, එමගින් සැමට ඉගෙනුම් අවස්ථා බෙදා හදා ගන්නට ඉඩ දෙන ක්‍රියාකාරකමකි.  බෙදාහදා ගැනීම පුරුදු කරන ක්‍රියාකාරකමකි.
      7.       ගැටලු තේරුම් ගැනීම, ගැටලුවෙන් මතු වන අභියෝගය විසදීමට සැලසුම් කිරීම, සැලැස්ම විසදීමට ක්‍රියා කිරීම, මේ සියලු පියවර සදහා සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීම.  මේ පියවර තුනෙහි නිරත වීමේ දී පවතින සීමා ඔස්සේ කටයුතු කළ යුතු යයි ද තේරුම් ගැනීම
      8.       දිග සංකල්පය නව මානයකින් ගැඹුරින් තහවුරු කිරීමට ගත් ප්‍රයත්නයකි.
      9.       අපද්‍රව්‍ය විද්‍යාත්මක ව භාවිත කිරීමට කුඩා කල සිට ම හුරු කරවන වයායාමයකි.   
     10.   මෙය පවුලේ සාමාජිකයන් තනි ව ම කළ යුතු කාර්යයක් ම නො වනු ඇත. අවශ්‍ය නම් ගුරු  සහාය පැතිය හැකි ය.

අප මෙතෙක් කතා කළේ ඉදිරියට කළ යුතු ව ඇති ක්‍රියාකාරකමක් ගැන තතු ය. දැන් ඔක්තෝබර් මස දී තිබූ ක්‍රියාකාරකම දෙස බලමු (3 වන රූපය). එහි ඇත්තේ ද සමාන උපදෙස්  ය. එහෙත් ක්‍රියාකාරකම වෙනස් ය. ක්‍රියාකාරකම වනුයේ ජිල් බෝල යැවිය හැකි වංකගිරියක් හෝ පැටලිලි සහිත මාර්ගයක් (Marble maze) නිමැවුම  යි. උදාහරණ තුනකුත් පාසලින් එවු උපදෙස් පතෙහි දී ඇත. උදාහරණ තුනේ විවිධත්වය බලන්න. ඒ අනුව විවිධ නිර්මාණ (සරල බවේ සිට සංකීර්ණ වූ) අපේක්ෂා කරන බව පැහැදිලි ය.
            උපදෙස අනුව ඒ ඒ ළමයා සහ පවුල් සාමාජිකයන් නිමවා ඇත්තේ එක් එක් ආකාරයේ නිර්මාණ ය (4-5 වන රූප දෙක සහ 6-9 වන රූප බලන්න) ඒවායේ කුඩා බෝලයක් දැමිය හැකි තැනක් ද එය ගමන් කරන මාර්ගය ද පිට වන ස්ථානය ද විවිධ ලෙස සාදා ඇති අයුරු බලන්න.  ශිෂ්‍යයා සහ ගෙදර පරිසරය අනුව නිර්මාණය විවිධ වීම සදහා ඉඩ සලසා තිබේ. නිර්මාණය අනුව ළමයින් එකිනෙකා සමග සැසදීමට හෝ  එමගින් ළමා මනසට අපහාස වන සේ කතා කිරීමට උත්සාහ නො ගැනේ.  නිර්මාණයට "මේ මොන කෙහෙල්මලක් ද?" (ශ්‍රී ලංකාවේ නො ව, කෙසෙල් වැවෙන වෙන රටවල සමහර ගුරුවරුන්ගේ කියමනකි)  කියා විසි කරන ලක්ෂණයක් ද නැත. එක් එක් ශිෂ්‍යයාගේ නිර්මාණය රස විදිමින් උගෙනුමට, අන් සිසුනට අවස්ථාව ඇත. අන් නිර්මාණ ඇගයුමට ද අවස්ථාව ඇත.
            ඔක්තෝබර් පත්‍රිකාවේ ස්ටීම් සැලසුම් ක්‍රියාවලිය (S.T.E.A.M. Design Process) ගැන ඇති අපූරු රූපය ද එහි සදහන් පියවර ද සුවිශේෂ ව බලන්න (10 වන රූපය). රූපයේ චක්‍රීය ක්‍රියාවලියෙහි ඒ ඒ පියවරින් නිර්මාණය කරන්න (Create) - වැඩි දියුණු කරන්න (Improve) - බෙදා හදා ගන්න (Share)- අසන්න හෝ විමසන්න (Ask) -පරිකල්පනය කරන්න (Imagine) - සැලසුම් කරන්න (Plan) යන පියවරවලට ශිෂ්‍යයා ද පවුලේ සාමාජිකයන් ද යොමු කර ඇත. මේ ක්‍රියාවලියේ නිරත වීමෙන් විෂය ක්ෂේත්‍ර පහක අත්දැකීම් ළමයාට වක්‍ර ව ද නො දැනීම ද ලැබේ. ඉංජිනේරු විද්‍යාව. ගණිතය, විද්‍යාව, තාක්ෂණය, කලා (සංගීතය චිත්‍ර ඇතුළත්) වසයෙනි. 
"පාසලේ ප්‍රාථමික වයසේ ළමයින්ට ලබා දිය යුත්තේ විෂයය නො ව, සංකල්පයි. ඒ සදහා තිබිය යුතුතේ තේමා පාදක විෂයමාලාවකුයි" යන අදහස නිරූපණය කරන ක්‍රියාකාරකමක් සේ ස්ටීම් අභියෝගය සැලකිය හැකි ය. 

පරිකල්පනයට ලබා දී ඇති ස්ථානය ද මෙහි දී වැදගත් ය.  20 වන ශතවර්ෂයේ බිහි වූ ශ්‍රේෂ්ඨතම පුද්ගලයා ලෙස නම් කෙරුණු ඇල්බර්ට් අයින්ස්ටයින් වරෙක පැවසුවේ දැනුමට වඩා පරිකල්පනය වැදගත් බව ය. දැනුම දැන් දන්නා දේටත් තේරෙන දේටත් පමණක් සීමා වී ඇත. එහෙත් පරිකල්පනය, මුඵ ලෝකයත් එහි තවදුරටත් දැන ගන්නට ඇති දේත් වැළද ගනියි. “Imagination is more important than knowledge. For knowledge is limited to all we now know and understand, while imagination embraces the entire world, and all there ever will be to know and understand.” ඒ අදහස ඔස්සේ ගිය ක්‍රියාකාරකමක් සේ ද මෙය සැලකිය හැකි ය.

මීට ඉහත ලිපියේ දී අප කතා කළ  My own plan යන ක්‍රියාකාරකමේ දී ද ශිෂ්‍යයාට හිතන්නට පරිකල්පනය කරන්නට දී ඇති අවකාශය ගැන අවධානය යොමු කරන්න 

කැනඩාවේ අත්දැකීම් (14) ඔබේ ම සැලැස්මක් Own plan - ගෙදර වැඩක් නො වේ


කැනඩාවේ අත්දැකීම්  (14) ඔබේ ම සැලැස්මක්  (Own plan) - ගෙදර වැඩක් නො වේ
1 වන ශ්‍රේණියේ දැරිය, පියා සමග වෙළෙදපොළට ගොස් එන විට ගෙනාවේ කුඩා පොතකි (1 වන රූපය). එසේ පොතක් ගැනීමට හේතුව නො දනිමි. සෙල්ලම් බඩු වෙනුවට එය ගත්තේ මන්දැයි ඇසු විට “නිකන්" කිව්වා ය.
  ටික දිනකට පසු සදුදා දිනක පාසල ඇරී නිවසට ආ පසු, ඒ පොතේ පිට කවරයේ කුඩා කොලයක් අලවා තිබෙනු දුටුවෙමි. එය ඇඳ අලවා තිබුණේ නිවසට ආ පසු ය. එහි විවිධ හැඩවල රූප ද පැන්සලෙන් කුඩාවට ඇඳ තිබුණි. එසේ ඇන්ඳේ ඇයි දැයි ද නො දනිමි.
ටික වෙලාවකට පසු කඩදාසියක් (පේපර් එකක්) ඉල්ලා ගත් ඇය, එය විවිධ හැඩවල කෑලිවලට ඉරමින්  ටේප්වලින් අලවමින් මොනවා ද කරනවා දිටිමි. ඒ අතර ම රූපවාහිනිය ද නරඹමින් සිටිනු දක්නට ලැබුණි. කාලය ගත වෙත් ම දක්නට ලැබුණේ පුටුවක ආකෘතියකි (2-5 වන රූප). ඇය මව ළගට පැමිණ, කනස්සල්ලෙන් මෙන්, පුටුව හිටවන්නට බැරි නිසා, එය සිටවීමට හැකි වන පරිදි සාදා දෙන්නැයි ඉල්ලුවා ය. මේ හදන්නේ කුමක් දැයි මව ඇසූ විට පිළිතුරක් ලැබිණි.  
“මිස් කූෂායි කිව්වා (ඇයගේ පන්තියේ ගුරුවරියකි. මෙහි ගුරුවරුන් අමතන්නේ මිස්ට සුලිමාන්, මිස් ඇන් ආදි ලෙස ය. එහෙත් ශ්‍රී ලංකාවේත් එසේ කළ යුතු යයි නො කියමි) බ්‍රහස්පතින් දා කඩදාසියයි ටේප් එකකුයි විතරයි දෙන්නේ. පුටුවක් හදන්න ඕන. ඒකට Own plan කරන්න කිව්වා. පපි කෙනෙක් උඩ තියන්නත් පුඵවන් වෙයි කිව්වා. මම ට්‍රයි කළා ප්‍රැක්ටිස් කරන්න"
මේ අනුව ගුරුවරයා ළමයින්ට නිවසේ දී හිතන්න අරමුණක් දී තිබේ. ඒ අනුව ස්වාධීන ව කටයුතු කරන්නට හුරුවක් ද ලබා දී තිබේ. ගැටලුවක් ආ විට පමණක් වැඩිහිටියන්ගෙන් උදව් ගැනීමට පුරුද්ද ද ලබා දී තිබේ.
මවගේ උදව් අනුව, ටේප්වලින් පුටු කකුල් සවිමත් කළ යුතු ආකාරය දැන ගත් දැරිවිය, එතෙක් සාදා තිබූ පුටුව ගළවා දමා විසි කර, එක් පසක ටයිප් කර තිබූ, ඉවත ලන කඩදාසියකින් නැවත පුටුවක් හැදුවා ය (6  වන රූපය).
ඉන් පසු ඇයට ආ ගැටලුව වූයේ, පපි කෙනකු ඒ මත තැබිය හැකි ද යන්නයි. මේ ක්‍රියාවලිය දෙස බලා සිටි මා  කිව්වේ "මිස් කූෂායි එසේ කියන්න ඇත්තේ, 'එහෙම හිටවන්න බැරි ය යන අත්දැකීම ලබා දෙන්න  විය හැකි' බව ය. කෙසේ හෝ පපි, හෙමින් සැරේ  පුටුව උඩ තැබූ විට කඩදාසි පුටුව කඩා නො වැටී අපූරුවට තිබුණි.
පපි, කඩදාසියෙන් සැදූ පුටුවෙහි, සමබර ව සිටීමට සම්බන්ධ විද්‍යාත්මක පදනම කුමක් දැයි නො දනිමි. කඩදාසිවලින් සැකසූ සවිමත් නො වන කකුල් හතර සමබර වන සේ, පුටුව උඩ පපි තැබිය හැක්කේ කෙසේ ද? මට ආ මේ ගැටලුව දැරිවියට ආවේ දැයි නො දනිමි. වැඩිහිටියකුට එන ගැටලු කුඩා ළමයකුට පැමිණිය යුතු නැති නිසා ය. ළමයා ළමා වයසට උචිත දේ පමණක් උගෙන අවශ්‍ය විට වැඩිහිටියකු ලෙස ඒවා අනාගතයේ දී උදව්වට ගනු ඇත.
මට මෙහි දී විවිධ සංගීත භාණ්ඩවල නාද එක ම සංගීත භාණ්ඩයකින් ලබා දෙන පරිදි සූර්තාර් හෙවත් ශ්‍රී වීණා යන සංගීත භාණ්ඩය නිපැයූ, ලයනල් අල්ගම සංගීතවේදියා කියූ අදහසක් සිහියට නැගේ. මේ සංගීත භාණ්ඩය නිර්මාණය වූ අයුරු පිළිබද ව අදහස් දක්වමින් හෙතෙම වරෙක පැවසුවේ මෙවන් අදහසකි.  "මා වේයන්ගොඩ මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයේ ශිෂ්‍යයකු ව වඩුවැඩත් ඉගෙන ගත්තා. වඩුවැඩ ඉගෙන ගනිද්දි මා ලද හුරුව මේ සංගීත භාණ්ඩය නිර්මාණය කිරීමේ දී මට උපකාර වුණා."
මේ ප්‍රකාශය පාසල් අධ්‍යාපනයේ පරමාර්ථය ද මැනවින් නිරූපණය කරයි. පාසලේ පරමාර්ථය සිසුන් වෘත්තීන්ට හුරු කිරීම නො වේ. අනාගත පුරවැසියකු ලෙස නිරත විය හැකි ඕනෑම වෘත්තියකට අවශ්‍ය පොදු නිපුණතා ලබා දීම ය. ලයනල් අල්ගමයන්ට පාසලේ දී වඩු වැඩ ඉගැන්වූයේ  'වඩු බාස් කෙනකු වීම' යන වෘත්තියට පුහුණු කිරීමේ චේතනාවෙන් නො වේ (ඔහුගේ අවශ්‍යතාව ඒ වී නම් වඩු බාස් කෙනකු වැනි වටිනා වෘත්තියකට පිවිසුණාට ද වැරුද්දක් නැත). ශාස්ත්‍රීය නිපුණතා මෙන් ම වෘත්තීය නිපුණතා ද ලබා දීම  පාසලේ දී කළ යුතු වූ කාර්යයක් නිසා ය.  මිස් කුෂායි ගේ own plan උපදෙසේ අරමුණ ද, මේ 1 වන ශ්‍රේණියේ ළමයින් අනාගතයේ පුටු සාදන වඩු බාස් ලා කිරීම නො වේ.
මිස් කුෂායි ගේ own plan උපදෙස පෙන්වන්නේ, ශිෂ්‍ය නිපුණතා විවිධ පාර්ශ්වවලින්  නැංවීමට, ඒ ක්‍රියාකාරකම  උදව් වන ආකාරයයි.  දැරිවියගේ ක්‍රියාකාරකම පිළිබද මගේ නිරීක්ෂණ අනුව, මා දුටු සංවර්ධනය වන ශිෂ්‍ය නිපුණතා පහත සදහන් තේමාවලට අදාළ ය. 
·      අනාගත සැලැස්මක් ගැන සිතිවිල්ල යොමු කිරීම
·      සැලැස්මට අදාළ පෙර සැලසුම් අත්හදා බැලීම
·      සැලැස්මක් වැරදෙන්නට හැකි බව දැන ගැනීම
·      වැරදීමෙන් පාඩම් උගෙන ඊළග පියවරට යා යුතු බව දැන ගැනීම
·      විවිධ හැඩ අතින්-ඇගිලිවලින් ඉරා වෙන් කර ගැනිමේ නිපුණතා ලැබීම-එමගින් ඇගිලි සුඛනම්‍ය වීම
·      ටේප් පටිය භාවිතය සහ එයින් පටි කපා, විවිධ කොටස් විවිධාකාරයෙන් ඇලවීමේ නිපුණතාව
·      අවධාන නිපුණතා
·      පුටුවේ සුවිශේෂී කොටස් මෙන් ම සමස්තය දැකීමේ නිපුණතා
·      පුටුවේ සුවිශේෂී කොටස් මෙන් ම සමස්තයේ ක්‍රියාකාරිත්වය දැකීමේ නිපුණතා
·      ස්වාධීන ව කාර්යයක නිරත වීමේ නිපුණතා
·      ගැටලුවල දී අන් අයගේ උදව් ඉල්ලීමේ නිපුණතා
·      දෙඅත්-දෙඇස් සමායෝජන කුසලතා
දැන් මවගේ භූමිකාව ගැන සිතමු. ඇය ළමයා නිවසට පැමිණි පසු කළේ ළමයාගේ බෑගයේ ඇති, පාසල සහ නිවස ලිපි හුවමාරු කරන කඵ ලියවිලි ගොනුව ඇර බලා එහි ලිපි තිබේ දැයි පිරික්සීම පමණී. දුන් ගෙදර වැඩ මොනවා දැයි නො ඇසුවා ය. දැරිවිය ද මෙහෙම වැඩක් කරන්න තිබේ යයි නොපැවසුවා ය. "උගැන්වීම අයත් පාසලට ය. ගෙදරට නො වේ ය" යන සරල වුණත් සංකීර්ණ පණිවිඩය නො වේ ද මෙමගින් පැවසෙන්නේ? 

කැනඩාවේ අත්දැකීම් (13) ගෙදර නිදහස - ගෙදර වැඩ වේ.



කැනඩාවේ අත්දැකීම් (13) ගෙදර නිදහස - ගෙදර වැඩ වේ.
1 වන ශ්‍රේණියේ ඉගෙනුම ලබන අවුරුදු හයක දැරිවියක පාසල අවසන් ව නිවසට පැමිණ දින කිහිපයක දී නිර්මාණය කළ දෑවල රූප බලන්න (1-13 වන රූප). ශ්‍රී ලාංකික අත්දැකීම අනුව මේ පාසලින් පවරනු ලබන ගෙදර වැඩවල කොටසක් යයි මුල දී සිතුවෙමි.   එහෙත් ඒවා ආශාවෙන් ද අවධානයෙන් ද කරන අයුරු නිරීක්ෂණයේ දී හා කරුණු විමසීමේ දී පැහැදිලි වූයේ ඒවා සදහා උනන්දුව ජනනය කර දුන්නේ පෙරපාසල් වයසේ ළමයින් සදහා ප්‍රචාරය වන රූපවාහිණී වැඩසටහන් බවයි. Mister Maker යනු ඒවායින් එක් රූපවාහිණී වැඩසටහනකි.  
Mister Maker යනු රුසියානු සම්භවය සහිත නමුත් ඔස්ට්‍රේලියානු පුරවැසියකු වූ මයිකල් කැරින්ටන් (Michael Carrington) ඇරඹූ වැඩසටහනකි.මේ වැඩසටහන විවිධ රටවල ප්‍රචාරය වේ. ඔබ සැමට ම අන්තර්ජාලයෙන් ද නැරඹිය හැකි ය. 14-21 වන රූපවල දැක්වෙන්නේ එකී වැඩසටහන ඡායාරූප කර ලබා ගත් රූප ය.
Mister Maker යටතේ වන සෑම වැඩසටහනක් ම පියවර හතකින් සමන්විත ය. නිර්මාණාත්මක අදහසක් සහිත ක්‍රියා පිළිවෙතක් අරඹමු (Has a creative idea and demonstrates the procedure), හැඩතල (The shapes), මිනිත්තුවක දී නිම කළ යුතු කාර්යයක් (Minute make it time), වර්ණ භාවිතය (Colour Kids), රාමුගත කිරීම (Frame-it), අමතර නිර්මාණාත්මක අදහසක් (One more creative idea is demonstrated) සහ සමු ගැනීමට වෙලාව (Time to go) යන තේමා හත පියවර හතේ දී අවධාරණය වේ.
            අකුරු ලිවීම පසුපස හබා යන ශ්‍රී ලාංකිකයනට ස්වකීය ළමා පරපුර වෙනුවෙන් සිතන්නට පැති හතක් මේ කරුණු හතෙහි තිබේ. එහෙත් වැඩසටහනෙහි ඇති බටහිර ස්වරූපය ශ්‍රී ලාංකික ළමා වයසට, මනසට හා සංස්කෘතියට අදාළ පරිදි විකරණය කර ගැනීමේ (Modify) අවශ්‍යතාව පවති.
මේ නිර්මාණ කිරීමට දැරිවියට පැය කීපයක් ගත වේ. එහෙත් එය පාසලේ වැඩවලට බාධාවක් ද? නැත. පාසලේ වැඩ නිම වී ගෙදර එන දරුවාට නැවත පාසල මතක් වන්නේ පසු ව දා උදේ නැගිටින විට ය. ගෙදර වැඩ බර, ළමයාට නැත. අම්මා තාත්තාට නම් ගෙදර අතුපත ගෑමට වැඩ, දැරිවිය විසින් ස්වකීය නිර්මාණවල අතුරුඵල ලෙස සපයා දෙන්නේ ය (22 වන රූපය). එවැනි වැඩ අම්මලාට අප්පච්චිලාට පැවරෙන නිසා, එවන් වැඩ නො නිපැයෙන ලිවීම්-ගණන් වැඩ කප්පරක් පාසලින් දුන්නා නම් හොදයි කියා නම් ලාකිකයන් සිතනු ඇත.
සැප්තැම්බර් මස පාසල ඇරඹී (කැනඩාවේ පාසල් වර්ෂය ඇරඹෙන්නේ සැප්තැම්බර් ය) ගත වූ  මාස තුන ඇතුළත පාසලින් දුන් පැවරුමක් දෙකක් ගැන මීළග ලිපියේ ලියමි.
ඉහත කරුණු හත ගැන ප්‍රත්‍යවේක්ෂණය කරන විට, අපේ සමස්ත සමාජ රාමුවට අදාළ කරුණු හතක් ගැන ද ඉගි සැපයෙයි. ඒවාත් කිව හොත් හොද යයි සිතමි.
·         අප නිර්මාණාත්මක බව සහ  විධිමත් ක්‍රියාපිළිවෙත් අගය කරනුයේ ද?
·         අප, අප අයත් වන හැඩතලයට අමතර ව පවතින හැඩතල දකින්නට සමත් ව ඇති ද?
·         අප වෙලාවට, අවශ්‍ය ම වැඩ කරන පිරිසක් ද?  එදිනෙදා සිද්ධි රස කරමින් සිටින මුත් අනාගත සැලැස්මක් රහිත ව කටයුතු කරන්නෝ ද?
·         අපි කොල-නිල්-රතු පාට තුනින් එකක සිරකරුවෝ නො වෙමු ද?
·         ඒ නිසා ම දෝ අප සිතන පතන රාමුවේ සීමා පවතිනවා නො වේ ද?
·         නැවුම් වූ අමතර නිර්මාණාත්මක අදහසක් උපදවා ගත හොත් මටත් රටටත් අහිතක් වේවි ද?
·         ඒ දිශාව සොයා යා යුතු කාලය පැමිණ ඇති ද?